Jak bezpieczne jest dziecko w żłobku czy przedszkolu?
Częstym tematem rozmów z rodzicami, którzy są na etapie poszukiwania dla swoich pociech żłobka lub przedszkola, albo kiedy ich dzieci uczęszczają już do placówki, są kwestie związane z zapewnieniem dziecku bezpieczeństwa. Jest to jak najbardziej zrozumiałe.
Dla każdego rodzica zadaniem numer jeden od momentu poczęcia się dziecka jest zapewnienie bezpiecznych, warunków do jego wzrostu i wychowania. Decyzja dotycząca powierzenia dziecka pod opiekę innych osób jest dla dzieci i rodziców ważnym momentem i powinna być odpowiednio przez rodzinę i placówkę przeprocesowana. Piszemy o tym w naszym wpisie odnośnie adaptacji.
W związku z tym obawa rodziców o ogólnie pojęte bezpieczeństwo ich pociech, kiedy te znajdują się poza gniazdem rodzinnym, często po raz pierwszy od urodzenia, jest czymś naturalnym.
Chcielibyśmy poniżej omówić najczęstsze pytania i zagadnienia pojawiające się ze strony rodziców w odniesieniu do dwóch aspektów bezpieczeństwa dzieci w placówkach: fizycznego i emocjonalnego.
Jak to jest z tym bezpieczeństwem fizycznym?
Najczęściej rodzice chcą mieć pewność, że ich dziecko jest chronione przed zagrożeniami związanymi z personelem, budynkiem, sprzętem i chorobami. Oczywiście każda placówka musi spełniać określone wymagania, zanim otrzyma stosowne odbiory od lokalnych organów nadzoru: sanitarnego, budowlanego, straży pożarnej, etc. Może wydawać się to nadwrażliwością ze strony rodzica, ale warto zapytać dyrekcję o stosowne dokumenty, zwłaszcza, jeżeli żłobek lub przedszkole mieści się w mieszkaniu albo lokalu adaptowanym z innego lokalu użyteczności publicznej. Fakt, że placówka w nazwie ma żłobek lub przedszkole, w rzeczywistości może świadczyć usługi jako klub malucha, dzienny opiekun lub punkt przedszkolny, co zwalnia częściowo z niektórych wymagań dotyczących nadzoru i kontroli niektórych organów.
Odnośnie personelu, każdy żłobek czy przedszkole zatrudnia kadrę dopiero po zweryfikowaniu stanu ich zdrowa, badaniu na nosicielstwo chorób zakaźnych, niezależnie od roli czy umowy. Dodatkowo opiekun w żłobku przechodzi regularne szkolenia z udzielania pierwszej pomocy.
Pracownicy są również weryfikowani pod kątem karalności i popełnionych przestępstw na tle seksualnym.
Te wszystkie procedury są wymagane ustawowo i rodzice maja prawo wiedzieć, czy sa one w placówce przestrzegane.
Oczywiście nie odnosimy się tutaj do kwestii kwalifikacji, które są regulowane dla żłobków przez przepisy ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3 czy wynikające wprost z litery prawa oświatowego w przypadku przedszkoli.
Do odpowiedniego rozwoju dziecka i prawidłowego przebiegu procesu dydaktycznego potrzebne są oczywiście oprócz wykwalifikowanej kadry niezbędne także pomoce naukowe i dobrany do potrzeb dzieci sprzęt.
Tutaj znów regulacje są jasne – sprzęt, zabawki i pomoce naukowe powinny posiadać odpowiednie atesty i certyfikaty. Wszelkiego rodzaju przedmioty niebezpieczne (np. grzejniki, ostre krawędzie), z którymi dzieci mają kontakt powinny być odpowiednio zabezpieczone.
Ze strony placówek powinny być dołożone starania aby meble, pomoce naukowe czy zabawki były w dobrym stanie i przede wszystkim stosowne do wieku. Np. pojawiające się w wielu placówkach tablice multimedialne czy monitory mogą służyć do wspierania procesu dydaktycznego poprzez rozwijające zajęcia, ciekawe quizy i zabawy. Z drugiej strony mogą stać się nieodpowiednim dla młodszych dzieci sposobem spędzania czasu, np. oglądając zbyt dużo treści multimedialnych takich jak bajki czy kreskówki. Dzieci czasem są poddawane zbyt wielu bodźcom min. przez dostęp do telewizji, urządzeń mobilnych, dlatego tym bardziej rodzice powinni zwracać uwagę na rodzaje zabaw i zajęć w palcówce i poza nią, mając na uwadze, czy służą one rozwojowi społecznemu, kognitywnemu i sensorycznemu dziecka.
Jeżeli chodzi o ochronę zdrowia dzieci, to placówki opieki dziennej i wychowania przedszkolnego muszą zapewnić opiekę wykwalifikowanego personelu, który jest w stanie udzielić pierwszej pomocy w razie potrzeby, podać leki, jeżeli rodzice i dyrekcja uzgodnią taką ewentualność w związku ze stanem zdrowia dziecka, czy po prostu posiadać doświadczenie i fachową wiedzę aby wyłapać na czas zagrożenia np. chorobami zakaźnymi przenoszonymi przez dzieci.
Ustawowo gwarancję opieki zdrowotnej w placówkach opieki i wychowania przedszkolnego regulują odpowiednie przepisy:
· Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 określa standardy opieki zdrowotnej oraz zasady zatrudnienia personelu medycznego w żłobkach.
· Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych dla żłobków, które określa wymagania dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa dzieci oraz personelu.
W przedszkolach co prawda nie obowiązuje bezpośrednio ustawa o opiece zdrowotnej nad uczniami, tutaj uczniowie podlegają opiece w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej, niemniej jednak przedszkola powinny posiadać wewnętrzne regulacje i procedury chroniące dzieci przed rozprzestrzenianiem się zachorowań, chorób zakaźnych, etc. Warto zapytać w placówce o takie procedury aby upewnić się czy personel będzie wiedział jak postąpić, kiedy w żłobku czy przedszkolu pojawi się np. przypadek choroby zakaźnej.
Co w takim razie z bezpieczeństwem emocjonalnym?
Innym ważnym aspektem rozwoju dziecka, lecz tak samo ważnym jak bezpieczeństwo fizyczne, jest bezpieczeństwo emocjonalne naszej pociechy. Na kolejnych etapach prawidłowego rozwoju dziecka stosowane są odpowiednio dobrane metody, bodźce i stymulacje zmysłów potrzebne do poznawania rzeczywistości czy też przyswajania wiedzy. Z czasem zmieniają się też role rodziców i wychowawców w procesie rozwoju dziecka. Niemniej jednak na każdym etapie potrzebne jest wsparcie emocjonalne, szacunek, empatia, poczucie akceptacji, zrozumienia i zapewnienia środowiska odpowiedniego do rozwoju dzieci a przede wszystkim radzenia sobie z emocjami.
Jeżeli chodzi o placówki opieki i wychowania przedszkolnego, w ramach zapewnienia bezpieczeństwa emocjonalnego powinno się zwracać uwagę na następujące aspekty:
Personel
Personel w żłobku powinien być odpowiednio przeszkolony w zakresie emocjonalnej opieki nad dziećmi i rozumieć szczególne potrzeby emocjonalne dzieci w wieku do lat 3. Nauczyciele w przedszkolu powinni stworzyć atmosferę, w której dzieci czują się bezpiecznie i swobodnie, aby były zachęcane do wyrażania swoich porzeb i emocji a te były akceptowane przez nauczycieli. Szczególnie dotyczyć to będzie dzieci, które przejawiają swój charakter poprzez mocno ekspresyjne i emocjonalne zachowania, co może zostać odebrane przez otoczenie jako zachowanie odstajace od zachowania grupy i w ten sposób traktowane jako niepożądane. A przeciez wiemy, że młodsze dzieci wyrażają wiele uczuć poprzez płacz, czy głośne zachowanie, np. chcąc zwrócić na siebie uwagę, wyrazić frustrację, czy niezadowolenie lub po prostu złe samopoczucie.
Podejście do dziecka
Opiekunowie i nauczyciele powinni traktować dziecko z szacunkiem, empatią, a także pokazywać mu miłość i akceptację nawet w trudnych sytuacjach wychowawczych. W wielu placówkach stosuje się różne „kary” w postaci kącików, sadzania przy stoliku na osobności, oddzielania dziecka od grupy, etc. Może uzasadnione są przypadki separowania dziecka od grupy równiesników w przypadku agresywnego zachowania lub przemocy, ale są to sporadyczne wypadki, które powinny stanowczo prowadzić do konsultacji rodziców z wychowawcą oraz ewentualnie ze specjalistą.
Kary budują niestety ścianę emocjonalną między dziećmi w ten sposób traktowanymi a pozostałą grupą czy wychowawcami lub opiekunami. Mogą prowadzić również do frustracji i dalszej agresji. Na szczęście praktykowane przez nowoczesne placówki, jak nasza, nowe metody wychowawcze opierają się nie na przemocy ale na rozmowie i pracy z dzieckiem. Nawet te najbardziej głośne czy wymagające uwagi dzieci wyciszają się po wzięciu na kolana czy przytuleniu i rozmowie. Warto więc porozmawiać z opiekunami, nauczycielami czy dyrekcją placówek na temat stosowanych „kar” aby wyrobić sobie zdanie, czy dana placówka będzie odpowiednia dla naszej pociechy.
Oczywiście jak najbardziej trzeba rozmawiać z przedstawicielami placówki na temat stosowanych metod wychowawczych, jakimi pryncypiami kierują się opiekunowie czy wychowawcy podczas codziennej pracy z dziećmi.
Czy komunikacja jest ważna?
Opiekunowie i nauczyciele powinni być otwarci na komunikację z rodzicami, informowanie ich o tym jakiego rodzaju potrzeby emocjonalne ma dziecko, oraz jakie działania podejmować by je zaspokajać. Jest to szczególnie ważne na pierwszym etapie pobytu dziecka w placówce, kiedy wychowawcy nie znają jeszcze dziecka na tyle aby zaspokoić jego wszystkie potrzeby.
Rozwój kompetencji społecznych
Opieka emocjonalna dzieci w żłobku i przedszkolu powinna obejmować rozwijanie umiejętności społecznych, takich jak umiejętność nawiązywania kontaktów z rówieśnikami, rozwiązywania konfliktów i wyrażania siebie w sposób pozytywny. Szczególnie ważny jest aspekt budowania relacji rówieśniczych, budowanie postaw asertywnych ale również wzbudzanie empatii względem rówieśników.
Bezpieczne rozwijanie samoświadomości
W ramach edukacji emocjonalnej opiekunowie i nauczyciele powinni pomagać dzieciom w rozwijaniu samoświadomości, czyli poznawaniu siebie i swoich emocji. Dzieci powinny uczyć się, jak rozpoznawać swoje uczucia i jak radzić sobie z nim. Szczególnie ważne jest to w środowisku wielojęzycznym, kiedy np. do żłobka czy przedszkola uczęszczają dzieci, dla których język polski nie jest pierwszym językiem. Nauczanie wyrażania i nazywania emocji oraz poznawanie uczuć czy zachowań jakie pojawiają się między ludźmi jest elementem codziennych zabaw i zajęć dwujęzycznych w Niepublicznym Żłobku i Przedszkolu „Małe Cuda”.
Bezpieczeństwo fizyczne i emocjonalne dzieci w żłobku i przedszkolu jest niezwykle ważne dla ich rozwoju. Jest ono integralną częścią kompetencji, jakie opiekunowie czy nauczyciele powinni w dzieciach pomóc wykształcić. Ze strony placówki wychowania czy opieki przedszkolnej zapewnienie bezpieczeństwa dzieci powinno być integralną częścią statutu czy wewnętrznych procedur placówki.
Rodzice powinni stanowczo zapoznać się z tymi dokumentami, rozmawiać z dyrekcją i pracownikami na temat zapewnienia bezpieczeństwa fizycznego i emocjonalnego podczas pobytu dziecka w placówce.
Comments