Dlaczego warto zadbać o rozwój kompetencji społecznych naszych dzieci?
Współczesne pokolenia borykają się z wieloma wyzwaniami, zmianami społecznymi i cywilizacyjnymi w tempie niespotykanym do tej pory oraz na skalę światową. Niektóre z tych zmian szczególnie wpływają na dzieci, ich rozwój oraz budowanie umiejętności w różnych sferach życia. Ostatni okres pandemii w szczególności, zjawisko nowe dla całych pokoleń ludzi, wywarł niezaprzeczalny wpływ na młodsze dzieci, które mimowolnie były odizolowane od rówieśników, rodziny, pozbawione kontaktów z innymi ludźmi przez pewien okres czasu. Mniej lub bardziej trwałe zmiany w sposobie życia ludzi związane ze zdalną pracą, zmianą trybu życia i przyzwyczajeń, miały wpływ na postrzeganie otoczenia nie tylko przez rodziców ale również ich dzieci.
Ponieważ większość umięjętności społecznych dzieci nabywają poprzez doświadczenie świata, który ich otacza oraz podejmowanie w nim realnych działań, należy docenić i dostrzec tę potrzebę. Działania mające na celu kształtowanie umiejętności społecznych powinniśmy więc zaczynać odpowiednio wcześnie.
Dlaczego warto zadbać o rozwój umiejętności społecznych?
Rozwój psychologii, pedagogiki i nauk społecznych związanych z człowiekiem pozwolił nam zrozumieć, dlaczego warto już od najmłodszych lat dbać o rozwijanie umiejętności społecznych u dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym. Wspieranie dzieci w rozwijaniu tych umiejętności ma ogromne znaczenie. Pamiętajmy, że człowiek jest istotą społeczną, a nasze kompetencje społeczne mają wpływ na to, kim będziemy nie tylko teraz, ale także w przyszłości. Nasze umiejętności społeczne decydują o naszych wyborach, naszej zdolności radzenia sobie w trudnych sytuacjach oraz naszym funkcjonowaniu w różnych grupach społecznych. Dlatego ważne jest, abyśmy zrozumieli, jakie elementy składają się na kompleksowe kompetencje społeczne.
Po pierwsze, umiejętność budowania zaufania jest niezwykle istotna w kontaktach z rówieśnikami i otoczeniem. Warto być otwartym i szczerym w wyrażaniu swoich myśli. Osoba o właściwie wykształconych kompetencjach społecznych potrafi wyrazić swoje zdanie, jednocześnie szanując różnice i inne poglądy. Kiedy pojawiają się konflikty, nawet wśród grupy rówieśniczej, potrafi stanąć im czoła i szukać konstruktywnych rozwiązań. Niezwykle istotne jest również to, że umiejętności społeczne pozwalają nam komunikować się w sposób czytelny, zarówno werbalnie, jak i niewerbalnie. Potrafimy również odczytywać i właściwie interpretować emocje innych.
Jak widać, kompetencje społeczne to kompleksowy zestaw umiejętności, który ma wpływ na nasze funkcjonowanie przez całe życie. Dlatego tak ważne jest, abyśmy już od najmłodszych lat wspierali nasze dzieci w rozwijaniu tych umiejętności. Inwestowanie w rozwój społeczny naszych przedszkolaków przyniesie im korzyści na przyszłość, umożliwiając im podejmowanie świadomych decyzji, skuteczne radzenie sobie w różnych sytuacjach i harmonijne funkcjonowanie w społeczeństwie.
Dlaczego kompetencje społeczne są ważne?
Od poziomu rozwoju kompetencji społecznych zależy tak naprawdę podejmowanie decyzji w dorosłym życiu oraz ich wynik. Każdy człowiek funkcjonuje w otoczeniu, w pewnym środowisku. Jesteśmy istotami społecznymi i w zależności od nabytych umiejętności poruszania się w tym środowisku, zdolności odczytywania emocji, reakcji innych ludzi lub zdolności do komunikacji, perswazji, skutecznego zdobywania zaufania innych ludzi zależy nasz dalszy rozwój, wybór rodziny, kariery, właśnie nasza rola w środowisku.
Ten rozwój zaczyna się już od najmłodszych lat. Tak jak w pozostałych aspektach rozwoju dziecka, zarówno fizycznych i psychicznych, rozwój kompetencji społecznych jest równie istotny dla prawidłowego rozwoju dziecka.
Jak kształtować umiejętności społeczne w domu?
Dom jest pierwszym środowiskiem, w którym dzieci zaczynają zdobywać podstawowe kompetencje społeczne. Obserwując swoich rodziców w różnych sytuacjach, naturalnie uczą się, jak na nie reagować i jak je rozwiązywać. Dlatego też umiejętności społeczne dzieci w wieku przedszkolnym mogą różnić się pod względem zaawansowania.
Ważne jest, aby zwrócić uwagę na model wychowawczy przyjęty przez rodziców, sposób, w jaki radzą sobie z trudnymi sytuacjami, ale także na rozwój emocjonalno-behawioralny dziecka. Zastanówmy się, jak najlepiej wspierać rozwój umiejętności społecznych u naszych dzieci.
Dziecko powinno jasno rozumieć, jakie są role poszczególnych członków rodziny. Powinno być świadome, że rodzice pełnią nie tylko rolę opiekuńczą, ale także "ustawodawczą", czyli podejmują decyzje, stawiają granice i wymagają pewnych działań. Jednocześnie, kiedy prosimy dziecko o coś lub oczekujemy czegoś od niego, ważne jest, abyśmy wyjaśnili naszą decyzję i wytłumaczyli dlaczego postępujemy tak, a nie inaczej.
Bardzo istotne jest dbanie o jasne i klarowne wyrażanie uczuć i myśli. Dzieci powinny mieć swobodę w wyrażaniu swoich emocji, a my powinniśmy starać się ich słuchać, rozumieć i zachęcać do tego. Nawet jeśli na początku przekaz może nam się wydawać niejasny lub może budzić negatywne emocje, nie powinniśmy się zamykać. Jako rodzice mamy obowiązek zwracać uwagę dzieciom na różnorodność i uczyć ich szacunku. Każdy człowiek jest inny pod względem wyglądu, wierzeń i potrzeb, ale wszyscy powinniśmy nawzajem się szanować. To my, jako rodzice, jesteśmy pierwszymi, którzy mogą pokazać dzieciom, jak różnorodny jest świat.
Nauka zasad społecznych oraz pomoc w ich zrozumieniu są bardzo ważne w kształtowaniu kompetencji społecznych. Powinniśmy wyjaśnić dziecku, że zarówno w domu, jak i poza nim, obowiązują określone zasady, których należy przestrzegać. Dzięki temu podejściu pokażemy dzieciom, że oprócz praw i obowiązków mają również możliwości. Mogą podejmować decyzje dotyczące siebie, reagować na różne sytuacje w odpowiedni sposób oraz wyrażać swoje uczucia i emocje, z poszanowaniem innych ludzi.
Pamiętajmy, że rozwój kompetencji społecznych jest procesem, który wymaga naszego wsparcia i zaangażowania jako rodziców. Dając naszym dzieciom odpowiednie narzędzia i przykłady, przyczyniamy się do budowania zdrowych relacji społecznych, które będą miały pozytywny wpływ na ich przyszłość. Pamiętać należy, że czasem pomimo braku fachowej wiedzy psychologicznej czy pedagogicznej to jednak rodzice mają największy wpływ na to czy i jaka zostanie udzielona pomoc w zdobywaniu podstawowych kompetencji społecznych w dzisiejszym świecie, którego tempo zmian przerasta niejednego dorosłego.
Rozwój umiejętności społecznych w przedszkolu.
Warto zastanowić się, jak wygląda proces rozwijania umiejętności społecznych w przedszkolu. Czy wybrana placówka podejmuje działania w tym zakresie i czy jest to istotny punkt programu wychowawczego?
Warto zgłębić ten temat i sprawdzić, czy w wybranej placówce realizowany jest Trening Umiejętności Społecznych (TUS). Czy wychowawcy zdają sobie sprawę, jak ważne jest kształtowanie kompetencji społecznych u dzieci?
Jak kształtuje się kompetencje społeczne dzieci podczas codziennych zajęć w przedszkolu?
Po pierwsze, warto angażować dzieci w wspólne zajęcia i zabawy, aby rozwijać podstawowe umiejętności pracy w grupie i kontaktu z rówieśnikami. W czasie wspólnej zabawy mogą pojawić się trudne sytuacje, wymagające asertywności i radzenia sobie z trudnymi emocjami. Wspieramy dzieci w tych momentach, dajemy im również szansę podejmowania samodzielnych decyzji.
Angażujemy dzieci do pracy w grupie, pomagając im zrozumieć, że czasami muszą się podporządkować. Zachęcamy dzieci do wyrażania swoich uczuć i poglądów podczas codziennych zajęć, zwracając uwagę na to, jak rozumieją świat i różnice, jakie w nim występują. Uczymy dzieci, że należy szanować innych i że gdy są smutne lub potrzebują przestrzeni, powinny dostać tę przestrzeń.
Dzięki takim działaniom, jako wychowawcy, możemy pełnić w środowisku przedszkolnym rolę podobną do tej, jaką pełnią rodzice w domu.
Stwarzamy bezpieczną przestrzeń dla przedszkolaków, w której mogą w sposób całościowy i harmonijny rozwijać umiejętności społeczne. Dzięki temu, kiedy skończą przygodę z przedszkolem i rozpoczną nowy rozdział życia, czyli szkołę, będą posiadały podstawowe umiejętności, które pozwolą im funkcjonować w całkiem nowym środowisku.
Jeśli zauważymy, że nasze dziecko potrzebuje dodatkowego wsparcia lub nie radzi sobie w zakresie kompetencji społecznych, warto zwrócić się o pomoc w ramach Treningu Umiejętności Społecznych (TUS).
Trening Umiejętności Społecznych (TUS) dla dziecka w wieku przedszkolnym to program, który ma na celu rozwijanie i wzmacnianie umiejętności społecznych u najmłodszych. Jest to proces, który prowadzi do zdobycia przez dziecko umiejętności interpersonalnych, komunikacyjnych i emocjonalnych potrzebnych do skutecznego funkcjonowania w relacjach społecznych.
Trening Umiejętności Społecznych dla przedszkolaków skupia się na różnych aspektach rozwoju społecznego. Obejmuje naukę umiejętności takich jak nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami, komunikacja werbalna i niewerbalna, rozpoznawanie i wyrażanie emocji, rozwiązywanie konfliktów, współpraca w grupie, asertywność, empatia, szacunek dla innych i rozumienie zasad społecznych.
W ramach treningu, dzieci uczestniczą w różnorodnych zajęciach i sytuacjach, które stymulują ich rozwój społeczny. Mogą to być role-play, gry i zabawy grupowe, ćwiczenia komunikacyjne, zadania dotyczące rozwiązywania problemów i inne interaktywne aktywności. Trening odbywa się w kontekście przedszkola, gdzie nauczyciele i terapeuci wspierają dzieci w nabywaniu nowych umiejętności i w praktycznym stosowaniu ich w różnych sytuacjach.
Jako rodzice, zwróćmy również uwagę na to, aby w przypadku decyzji o udziale dziecka w Treningu Umiejętności Społecznych lub gdy otrzymamy takie wskazanie z poradni, znaleźć odpowiednie i przyjazne miejsce. Jeśli ktoś proponuje nam "tabletkę", która szybko naprawi problem, pamiętajmy, że takie podejście nie działa. To nie jest właściwe rozwiązanie dla naszego dziecka, ponieważ tabletka tylko tłumi symptomy, nie rozwiązując problemu. Dlatego tak ważny jest dobór odpowiedniej terapii i właściwych trenerów. Jeśli jako rodzice mamy więcej pytań i wątpliwości, my jako opiekunowie, wychowawcy i pedagodzy jesteśmy gotowi na odpowiedzi.
Jeśli tylko zaufacie nam i zrozumiecie nasze metody działania, razem możemy osiągnąć tylko pozytywne wyniki. Należy pamiętać, że rozwój kompetencji społecznych to nie tylko praca trenera, ale także rodzica. Dostaje on zadania do wykonania w domu, we współpracy z dzieckiem, dlatego musi być gotowy na taką współpracę.
Comments