Proces adaptacji dziecka w żłobku może być dla dziecka jak i rodziców bardzo ciekawym doświadczeniem. Często jednak towarzyszy temu procesowi aura niepewności, stres rodziców i rodziny w obawie o dobro naszego maleństwa. Przecież jest to pierwszy raz, kiedy nasza pociecha zostanie z kimś innym na tak długo i to w całkiem nowym otoczeniu.
Jednak przy odpowiednim podejściu rodziców i kadry wychowawczej proces adaptacji może okazać się kluczowym elementem na drodze wychowania przedszkolnego oraz wartościowym doświadczeniem w procesie rozwoju emocjonalnego naszego dziecka.
Poniżej chcielibyśmy podzielić się praktycznymi wskazówkami jak sprawić, żeby czas adaptacji był nie tylko jak najmniej stresujący czas ale przede wszystkim korzystnie wpłynął na rozpoczęcie przygody naszego dziecka z systemem edukacji.
Dokonaliśmy już wyboru żłobka dla naszego dziecka. Pewnie im bliżej do momentu rozpoczęcia przez nie tej przygody, tym my jako rodzice możemy czuć się coraz bardziej niespokojni i mniej gotowi na tę nową podróż. Często zastanawiamy się czy był to dobry pomysł, czy może jeszcze poczekać. Pamiętajmy, że jako rodzice mamy prawo do wątpliwości i nie powinniśmy bać się tych uczuć należy jednak pamiętać aby nie przenosić je na dzieci. Uwierzmy, że adaptacja w żłobku może być udana, a doświadczenie to może nie tylko wzmocnić więź dziecka z rodzicami ale również pozwolić mu rozwijać się w kolejnych obszarach.
Pamiętajmy, że dla naszej pociechy adaptacja może być jednym z najtrudniejszych dotychczas przeżyć, nasz maluch musi mieć trochę czasu, aby polubić nowe miejsce i przyzwyczaić się do spędzania w nim czasu. Czasami jest to spora część jego dnia, więc faktycznie żłobek staje się drugim najważniejszym miejscem w jego życiu. Pomóżmy naszemu maleństwu przejść ten czas ucząc się odczytywać i reagować na nowe, również dla nas, emocje.
Pierwsze kroki i wątpliwości
Na etapie wyboru żłobka warto postarać się o jak najwięcej informacji na temat samego przebiegu procesu adaptacji. Dyrekcja i kadra żłobka powinna mieć plan na adaptację naszego maleństwa. Plan ten powinniśmy ustalić w zgodzie z naszymi planami zawodowymi ale także również uwzględniając plan zajęć w placówce.
Pamiętajmy że bardzo ważny jest dialog i komunikacja - jeżeli mamy pytania i wątpliwości warto się nimi podzielić od razu, zadając pytania kadrze lub bezpośrednio dyrektorowi żłobka. Czasem nawet najdrobniejsze wątpliwości warto wyjaśnić na początku. Zamiast zadawać sobie pytania, szukać informacji na social media, warto zwrócić się bezpośrednio do kadry z trapiącym nas pytaniem, wątpliwością lub uwagą na temat placówki.
Staramy się nie wprowadzać zmian bezpośrednio przed rozpoczęciem procesu adaptacji, będzie to przeżycie pełne emocji samo w sobie, dodatkowy stres lub zmiana w postaci odstawienia smoczka tylko dołoży stresu naszemu maleństwu.
Zaufanie i cierpliwość
Podstawą dobrej współpracy jest zaufanie między rodzicem przedstawicielami placówki. Przecież pod opiekę kogoś nieznajomego (przynajmniej na początku) oddaje się najdroższy skarb, oczywiście, że mogą pojawić się obawy. Zaufanie buduje się czasem nawet sporo czasu, miejmy to na uwadze i starajmy się zaspokoić jak najwiecej swoich pytań i wątpliwości właśnie w trakcie tych pierwszych spotkań, przyglądając się pracy kadry.
Oczywiście, że jako rodzice mamy prawo czuć strach, obawę i niepewność. Ważne jest aby te uczucia przepracować a nie przekładać ich na dziecko. Unikajmy sformułowań „Nie bój się mama niedługo wróci”, bo takie słowa naturalnie budzą niepokój. Uśmiechajmy się jak najwięcej aby wzbudzić u dziecka pozytywne emocje. Nie bójmy się płaczu dziecka ponieważ dla naszej pociechy która jeszcze nie umie mówić jest to jeden ze sposobów wyrażania uczuć. Pozwólmy opiekunkom i dajmy im szansę na uspokojenie naszej pociechy wykazując się trochę większą cierpliwością. Oczywiście starajmy się powstrzymać własne łzy, kontrolować emocje w tym trudnym momencie. Nasze dziecko potrafi już czytać nasze emocje lepiej niż się nam zdaje - może zapytajmy opiekunki o wskazówki w tym zakresie lub po prostu może mniej emocjonalny rodzic, lub ktoś z otoczenia dziecka, której to osobie dziecko ufa, podejmie się tego zadania.
Ważne, jest aby adaptacja przebiegała w sposób dostosowany do potrzeb dziecka, tempa jego reakcji na nowe otoczenie i opiekunów. Z pewnością nie należy niczego przyspieszać. Pamiętajmy, cały proces adaptacji ma służyć dziecku w budowaniu pozytywnych uczuć i skojarzeń w stosunku ze żłobkiem, budowania poczucia że jest to miejsce bezpieczne i przyjazne.
Dlatego w trakcie adaptacji nie wymykajmy się ukradkiem, gdyż może to spowodować traumę u dziecka. Nie zaglądamy również do sali sprawdzając jak zachowuje się nasza pociecha. Czekajmy aż panie opiekunki dadzą znać, że można już dziecko odebrać. Starajmy się aby pożegnalnie dziecka i przekazanie je pani opiekunce trwało jak najkrócej. Ważne, aby w pierwszych dniach przekazywać dziecko opiekunkom przodem do "nowej" osoby, unikniemy tym sposobem niekorzystnych emocji. Życzmy dziecku zawsze "Miłej zabawy"
Etapy procesu
Adaptacja jest procesem, w trakcie którego dziecko przechodzi przez kolejne etapy. Oczywiście tempo przejścia do kolejnych etapów jest różne i zależy od indywidualnych potrzeb, emocji, charakteru dziecka, uwarunkowań wychowawczych. To, że dziecko szybciej lub wolniej przyzwyczaja się do placówki i nowych cioć nie ma nic wspólnego z siłą więzi emocjonalnej z rodzicami. Często rodzice wyrzucają sobie, kiedy dziecko bawi się w najlepsze i wyjątkowo szybko zapomina o mamie, która z nerwów obgryza paznokcie w szatni.
Proces zaczyna się od zaciekawienia nowym miejscem i placówką, badania otoczenia, okazywania emocji (tych pozytywnych i negatywnych, które są tak samo ważne). Kluczowym elementem jest czas nieodzownej nieobecności rodzica i praca opiekunów w tej fazie w celu zbudowania zaufania. Wreszcie dochodzimy do momentu, kiedy dziecko gotowe jest zostać z równieśnikami i opiekunkami na dłuższy czas.
Wątpliwości
Co robić jeżeli adaptacja przebiegała spokojnie a nagle pojawia się niechęć naszego dziecka? Pamiętajmy że jest to normalna część całego procesu którą musimy przyjąć i przepracować a nie od razu się przerażać. Zdarza się, że adaptacja przebiega spokojnie, dziecko zostaje w żłobku na dłuższy czas, ale w pewnym momencie jednak może pojawić się regres. Warto zwrócić uwagę jak długo trwa taki moment, jeżeli pomimo starań rodziców i opiekunów przeciąga się on w czasie, trzeba zastanowić się nad przyczynami, powtórzyć etap i popracować nad zbudowaniem zaufania i uczuć dziecka.
Wsparcie rodziców
Istotnym elementem procesu adaptacji jest również to, aby w domu dziecko miało jak najwięcej bliskości od rodziców, czuło że jego emocje są akceptowane a potrzeby zaspokajane. To rodzice oczywiście i ich rola jest kluczowa w procesie adaptacji. Warto aby podczas adaptacji do pobytu w żłobku czas w domu skupiał się na budowaniu więzi między dzieckiem a opiekunami i równieśnikami. Ważne jest aby oddając dziecko w ręce opiekunki starać się tę więź i relację opartą na rzetelności dodatkowo wzmacniać. Nie mówmy dziecku, że mama wróci za chwilkę, kiedy będzie to za godzinę. Lepiej odwołać się do znanych dziecku skojarzeń - po obiedzie, po drzemce, etc.
Często nie docenia się wspólnej zabawy i dobrego czasu, który dziecko powinno spędzić ze swoimi rówieśnikami na placu zabaw, wśród rodziny, etc. Pamiętajmy jednak aby w trakcie takich zabaw nie porównywać dziecka do innych dzieci ze żłobka albo do ich zdolności do adaptacji (zwroty w stylu "Popatrz, a Jasiu nie boi się iść z Paniami") - możemy tylko tym sposobem wywołać u naszej pociechy negatywne uczucia.
Pomocne mogą okazać się również piosenki śpiewane razem z dzieckiem, bajki, które możemy poczytać dziecku, zabawki, którymi lubi się bawić w czasie wolnym. Zwróćmy uwagę, czy takie same możemy znaleźć w żłobku, może pożyczmy z placówki tę zabawkę, która wyjątkowo spodobała się naszemu maluszkowi. Dzięki temu pomożemy naszemu maluszkowi zrozumieć czym jest żłobek, że są tam inne dzieci, ciocie które będą się nim opiekować i ich ulubione zabawki czy bajki.
Proces adaptacji do pobytu w żłobku jest nie tylko kluczowym elementem w wychowaniu przedszkolnym lecz również wartościowym doświadczeniem w emocjonalnym rozwoju naszej pociechy.
W powodzeniu i sukcesie procesu adaptacji ważną rolę odgrywają rodzice i wychowawcy, dlatego współpraca, komunikacja w zakresie obserwacji i oczekiwań powinna przebiegać płynnie w obydwu kierunkach.
Jeżeli chcą się państwo dowiedzieć więcej o samym procesie adaptacji lub innych elementach wychowania dzieci w żłobku, zapraszamy na stronę Niepublicznego Dwujęzycznego Żłobka i Przedszkola Małe Cuda-Litte Miracles.