Rozwój aparatu mowy u przedszkolaków to kluczowy element ich ogólnego rozwoju. W tym artykule przedstawimy praktyczne wskazówki, jak wspierać dzieci w komunikacji, rozumieniu oraz dostrzegać ewentualne problemy z wymową u dzieci w wieku przedszkolnym.
Etapy Rozwoju Mowy
Rozwój mowy dziecka można podzielić na kilka kluczowych etapów:
Okres Melodii (0-1 rok): Dzieci zaczynają komunikować się poprzez płacz i gaworzenie. W tym czasie ważne jest, aby rodzice reagowali na dźwięki wydawane przez malucha, co wspiera rozwój językowy
Okres Wyrazu (1-2 lata): Dzieci zaczynają wypowiadać pierwsze słowa i rozumieją więcej, niż są w stanie powiedzieć. Zachęcanie do używania nowych słów i reagowanie na ich wypowiedzi jest kluczowe
Okres Zdania (2-3 lata): Dzieci zaczynają budować proste zdania. Warto stymulować ich rozwój poprzez zadawanie pytań i zachęcanie do opowiadania o codziennych sytuacjach
Okres Swoistej Mowy Dziecięcej (3-7 lat): W tym czasie dzieci rozwijają bardziej złożone struktury zdaniowe i wzbogacają swoje słownictwo. Używanie książek i opowieści staje się szczególnie ważne
Każdy z tych etapów oczywiście może mniej lub bardziej płynnie przechodzić w kolejny. Zależne jest to od wielu czynników: rozwoju fizycznego dziecka i samego aparatu mowy, rozwoju psychicznego i stymulowania przez otoczenie konkretnych bodźców i zachowań.
Oczywiście może się zdarzyć, że pewne okresy się wydłużają, lub następuje zaburzenie konkretnego etapu. Wtedy najlepiej jak najwcześniej zdiagnozować co leży u podstaw takiego problemu i zasięgnąć opinii specjalisty - logopedy lub terapeuty.
W naszym przedszkolu Małe Cuda pracują specjaliści, których odpowiedzialnością jest robić obserwacje dzieci w grupie rówieśniczej i badać przesiewowo podopiecznych. W ten sposób na jak najwcześniejszym etapie można rozpocząć prace i korygować niepożądane objawy.
Praktyczne Wskazówki dla Rodziców
Oczywiście nikt lepiej nie zna swojego dziecka niż rodzic i zazwyczaj to rodzice zwracają się do nas z prośba o diagnozę dziecka lub przenoszą pociechy z innej placówki, gdzie np. nie ma na etacie specjalisty, logopedy, etc.
W jaki sposób rodzice mogą dołożyć starań aby popracować z dziećmi w warunkach domowych?
1. Aktywne Słuchanie
Zachęcaj dziecko do mówienia poprzez aktywne słuchanie jego wypowiedzi. Reaguj na to, co mówi, zadając pytania lub komentując jego słowa.
2. Czytanie Książek
Regularne czytanie książek rozwija słownictwo i wyobraźnię dziecka. Wybieraj różnorodne tematy, aby pobudzić ciekawość i chęć do poznawania świata.
3. Zabawy Słowne
Wprowadź zabawy językowe, takie jak rymowanki czy gry słowne. Pomagają one w rozwijaniu umiejętności fonetycznych oraz pamięci.
4. Obserwacja i Interwencja
Zwracaj uwagę na ewentualne trudności w mowie, takie jak powtarzanie sylab czy problemy z wymową niektórych dźwięków. Jeśli zauważysz niepokojące objawy, skonsultuj się ze specjalistą lub omów tę kwestię z nauczycielem lub wychowawcą
Problemy z Wymową
Rodzice powinni być czujni na znaki mogące wskazywać na problemy z mową. Szczególnie dotyczy to dzieci, które jeszcze są w wieku żłobkowym, nieregularnie lub w ogóle nie uczęszczają do żłobka, gdzie mogłyby zostać zdiagnozowane przez wyszkolony do tego personel albo np. często chorują i z tego powodu dużą część czasu spędzają w domu z rodziną.
Na co zwrócić uwagę?
Opóźniony rozwój mowy: Jeśli dziecko nie mówi pierwszych słów do 18 miesiąca.
Trudności w artykulacji: Problemy z wymawianiem głosków, które powinny być już opanowane.
Echolalia: Powtarzanie słów lub fraz bez ich zrozumienia może być sygnałem do interwencji.
Pielęgnowanie Chęci do Poznawania Literatury
Jak wskazaliśmy powyżej wspólne czytanie jest jednym ze sposobów na to aby prawidłowo rozwijać i dbać o aparat mowy dziecka. Nieprzeceniona rola książek, szczególnie ważna w wyrabiania nawyku sięgania po pisane formy raczej niż treści multimedialne, musi być świadomie i systematycznie praktykowana przez rodziców.
Aby rozwijać miłość do literatury u dzieci sugerujemy wprowadzenie kilku prostych nawyków:
Wspólne Czytanie: Spędzaj czas na wspólnym czytaniu książek, pytając dziecko o jego zdanie na temat fabuły. Wybieraj ulubione historie czy czytanki - chociaż rodzicowi wydawać się może, że już po kilkukrotnym przeczytaniu tej samej historii dziecko się znudzi, to za każdym razem dziecięca wyobraźnia może przetworzyć tę histoię na inny sposób.
Tworzenie Historii: Zachęcaj dziecko do wymyślania własnych opowieści lub kontynuowania rozpoczętych przez Ciebie historii. Przecież wiadomo nie od dziś, że dziecięca wyobraźnia nie ma granic. Rozwijajmy tę cenną umiejętność.
Uczestnictwo w Warsztatach: Zapisz dziecko na zajęcia literackie lub teatralne, które rozwijają kreatywność i umiejętności komunikacyjne i rozwijają zamiłowanie do literatury i historii z opowiadań lub baśni.
Podsumowanie
Rozwój mowy przedszkolaka to proces wymagający zaangażowania ze strony rodziców. Regularna interakcja, zabawy językowe oraz wspólne czytanie mogą znacząco wpłynąć na umiejętności komunikacyjne dziecka. Obserwacja postępów oraz ewentualnych trudności pozwoli na szybką reakcję i wsparcie specjalisty w razie potrzeby.
Pamiętajmy, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie, a nasze wsparcie jest kluczowe dla ich sukcesu językowego.
Comments